Arapça birkaç kelime gördüklerinde Amerikalılar en tuhaf ne yaptılar? Gerçekten ne zaman ‘Allahu Ekber’, ‘İnşallah’ veya ‘Bismillah’ gibi ifadeler kullanılır? Hristiyanlar da Allah’ı çağırır mı? Ve Arapça ‘Aşk Kördür’ dizisinde ne oluyor? Arapça dilindeki dili konular etrafında konuşalım – Gazete.com’dan Marta Nowak, ‘Ne Anlama Geliyor’ adlı yazı dizi bir parçası olarak yazmaktadır.
11 Eylül Sonrası Ortam ve İslamofobi
11 Eylül saldırıları ve sonraki Avrupa saldırıları, El-Kaide korkusu, George Bush’un Irak işgali televizyonda yoğun olarak gösteriliyordu. Bu olaylar, Batı’da İslam’a ve onu izleyenlere yönelik korku ve antipatiyi besleyen zeminin altını oydu.
Zohran Mamdani, seçim kampanyasında, halasının 11 Eylül’den sonra New York metrosuna binmeyi bıraktığını anlattı. Başörtülü bir kadına yönelkin düşmanlık, o kadar belirgindi ki kendisini güvende hissetmiyordu. Bu dönemde hükümetler bu islamofobiyle mücadele etmedi, hatta durumdan kötü niyetle yararlandı. Popüler kültür de bunu güçlendirdi; Amerikan “Homeland” veya İngiliz “Bodyguard” dizilerini hatırlamak yeterli. Polonya’da da islamofobi mayalandı. 21. yüzyıl başlarındaki Polonya internet kültüründe, Peppa Domuz’un karabinalı beresiyle “Allahu Ekber” diye bağırıp patlayan parodilerine rastlandı.
Arapça Diline ve İslam’a Karşı Korku
İslam ile terörizmin özdeşleştirilmesi, Arapça diline karşı korkuya da yol açtı. Cambridge Üniversitesi’nden Arapça profesörü Yasir Suleiman, 2016 yılında Al Jazeera için yazdığı metinde şöyle diyor: “Arapçanın suçlanmasına dair örnekler şaşırtıcı.”
Suleiman’ın verdiği örnekler şaşırtıcı: Henryk Sienkiewicz’in “Çölde ve Vahşiyette” adlı kitabında Staszek Tarkowski ve Nel Rawlison, Sudanlılar ve Beduinler tarafından kaçırılır. Kaçırganlar sık sık “İnşallah”, “Bismillah”, “Allah akbar” der. Sienkiewicz, dipnotta “Allah akbar”ı açıklıyor: “Bu bağırtı sadece ‘Tanrı büyüktür’ demektir, ama Araplar korku anlarında yardım çağırarak sesini çıkarır”. Bu doğru mu? Kesinlikle değil. Sienkiewicz’in yerine, Arapçaya ve İslama daha hakim olan imam Adam Wajeeh Abdel Fattah’a danıştım.
Arapça İfadelerin Günlük Kullanımı
Polonyalılar için yabancı veya tehditkar gelen Arapça ifadeler, Türkçe’de benzer şekilde işlev görür. Polonyalılar dindar olmasa bile “O İsa”, “O Tanrım”, “Tanrı’ya şükür”, “Tanrı’nın şanı” gibi ifadeler kullanır. Bu sözlerin çoğu zaman dini bir anlamı yoktur. Arapça ana dil olan biri “İnşallah” veya “Bismillah” dediğinde de bunun derin dini bir anlamı taşımak zorunda değildir.
Dinle ilgili ifadeler tamamen dilsel bağlamlarda da kullanılır. Netflix’in “Aşk mı, Gerçek mi Habibi” (Love is Blind Habibi) adlı reality şovunda, Fas’tan Ürdün’e kadar Arapça konuşan katılımcılar, ilişkilerdeki sınırları terapötik bir dille tartışırken “İnşallah” diyorlar. Burada kadınlar başörtüsüz, dekolte giysiler, taranmış saçlarla görünür.
Arap Hristiyanlar ve Ortak İnanç
“İnşallah” veya “Maşallah”ı sadece Müslümanlar söylemez. Arapça konuşan Hristiyanlar da aynı Tanrıyı çağırır. “Allah” kelimesi basitçe “Tanrı” demektir. Arapça taziyeler söylenen Ortodoks ilahileri vardır. Melkit Kilisesi’ne ait resimlerde Arapça yazılar görülür. Bu kilise, Arap asıllı Katoliklerden oluşur ve ayin Arapça’da yapılır.
Cezayir’deki Afrika Kraliçesi Meryem Ana Bazilika’sında, Meryem’i gösteren vitray üzerinde Arapça yazıt bulunur: “Kardeşlik sevgisi Tanrı’dan gelir. O Tanrı’dır”. Başka bir yazı Fransızca şöyledir: “Afrika Kraliçemiz, biz ve Müslümanlar için dua et”.
Özetle: Arapça alfabesinden veya Tanrı’ya atıfta bulunan ifadelerden korkulmamalı. Bunları kullanan herkes aşırı dindar bir Müslüman değildir. Polonyalı Katolikler, agnostikler veya ateistler, Absolüt’ten düşünmeden “O İsa” diye bağırabilir.
Sonuç: Korkmak Gerekmeyebilir
“Ne Anlama Geliyor”, Marta Nowak’ın “Ne Olur” podcasti içindeki tekil bir materyal serisidir. YouTube, Spotify ve Apple Podcasts’te yayınlanır. Aynı platformlarda Miłosz Wiatrowski-Bujacz’ın “Benim Buna Ne Faydası Var” adlı serisi de bulunur.
